Column: Schuld

Een van de essentiële begrippen in de Westerse theologie is het begrip schuld. Misschien wel het belangrijkste begrip. Vanaf het moment dat Westerse kerkvaders (vaak ook juristen) en reformatoren (ook Calvijn was een jurist) over het evangelie na zijn gaan denken, werd dit het centrale punt van de theologie. Heel kort gezegd: de mens staat sinds de zondeval schuldig tegenover God. God is liefde maar ook heilig en rechtvaardig en dus moest er wat gebeuren van Zijn kant, want de mens is kon dat niet. We zijn te zwak en te zeer gericht op het kwade. De wet van Mozes gaf het kader aan, maar gaf geen kracht om goed te leven. Sterker nog, door de wet namen de overtredingen toe, schrijft Paulus in Romeinen 5:20. Gelukkig is Christus gekomen en de Onschuldige heeft onze schuld gedragen. En zelfs wordt vaak gezegd dat Hij de straf heeft gedragen die ons toekwam.

Het probleem van heel dit denken is dat we God bovenal zien als een strafrechter en ons grootste probleem als schuld. Waar dan gelukkig die strafrechter een oplossing voor heeft gevonden, maar er moest natuurlijk worden betaald want een rechter moet recht spreken. Hij kan geen schuld kwijtschelden zonder dat die schuld is voldaan. God zit in feite gevangen in een systeem dat sterker is dan Hijzelf.

Misschien voelt u inmiddels al aan dat deze hele manier van denken uit de hand is gelopen. En niet rijmt met hoe God zich geopenbaard heeft in de totale Bijbel.

Allereerst wordt daarin beschreven geschreven dat God vergeeft. God is genadig. Het systeem klopt NOOIT! God is niet bezig met systemen. Psalm 103 vertelt er al over (leest u die maar eens). En de gelijkenis van de verloren zonen in Lukas 15 maakt het nog duidelijker. Hij wacht op ons, pleit met ons, wat er ook is gebeurd. Deze God is gestopt met rekenen. Genade past nooit in een systeem!

Ten tweede, deze God is inderdaad een rechter, maar een andere rechter dan wij denken. De Bijbel vertelt constant wat voor rechter God is: “De HEER doet wat ​rechtvaardig​ is, hij verschaft recht aan de verdrukten.” (Ps 103:6). DAT is rechtspreken in de Bijbel: de verdrukten recht verschaffen. Het hele boek Rechters gaat over mensen die verlossing brachten van onderdrukking.

Het hele “systeem” van een schuld die betaald moet worden bestaat helemaal niet. Gods toorn is niet anders dan dat Hij ons overgeeft aan de gevolgen van ons eigen handelen, als we er echt voor kiezen om willens en wetens zonder Hem te leven. (zie Romeinen 1:24, 26, 28).

Ons diepste probleem is niet onze schuld. God wil vergeven, we hoeven niet als aan de Moloch mensenoffers (Jezus) te brengen om Hem gunstig te stemmen. Dat idee is afgoderij! Ons probleem is dat we God niet werkelijk durven vertrouwen. Dat we niet echt geloven dat Hij altijd het goede met ons voor heeft. En dat begon al in de Hof van Eden. En na alle boodschappers stuurt God ten leste zijn Zoon. Om te laten zien wie Hij werkelijk is. Maar die Zoon heeft de mens gedood. En zelfs die afschuwelijke daad heeft God gebruikt voor onze verlossing!!!

Er is absoluut schuld maar dat is niet ons of Gods grootste probleem. Ons probleem is onze reactie op de onvoorstelbare liefde van God.

Hans Deventer